Zorg voor vissen tijdens de moeras­reset 2020

Indiendatum: 15 jun. 2020
Antwoorddatum: 30 jun. 2020

1. Welke vervolgstappen in de moerasreset staan gepland voor 2020?

Na het broedseizoen 2020 (15 aug) wordt het peil van de nieuwe stuw stapsgewijs verlaagd. Dit om gedoseerd water af te voeren naar het Markermeer. Voor het broedseizoen 2021 (15 maart) is het peil in totaal 80 tot 90 cm gedaald ten opzichte van het oude peil - 3,70m NAP.

Na het broedsèizoen wordt ook de drempel tussen het westelijk en oostelijk moerasgebied versterkt en enkele afwerkingsmaatregelen aan de kade uitgevoerd.

2. In de voortgangsrapportage Natura2000 staat ook dat de aanbesteding van vispassages en poelen ‘waarschijnlijk in 2020 start’. Zijn deze passages en poelen bedoeld voor de vissen om voldoende leefruimte te hebben/kunnen bereiken tijdens de moerasreset? Zo ja, is het dan niet van belang dat deze klaar zijn voor vervolgstappen in de moerasreset worden ondernomen?

Nee, de vispassages en poelen in het grazige deel zijn van belang om de foerageermogelijkheden (vis, kikkers, insecten) voor met name lepelaars en reigers te vergroten.

3. In de voortgangrapportage Natura2000 van 31 maart 2020 staat te lezen dat het waterpeil in het Oostelijk deel van het moeras verhoogd moet worden om te kunnen fungeren als uitwijkgebied. In 2019 is dit nog niet gebeurd. Gaat dit vóór de zomer van 2020 wel gebeuren, en zo ja, wanneer en hoe? Zo nee, waarom niet en welke gevolgen zal dit hebben voor de vispopulatie?

Het oostelijk deel van het moeras kan fungeren als uitwijkgebied voor broedende moerasvogels. Er is geen verbinding voor vissen. Voorwaarde is een voldoende hoog waterpeil aan het begin van het broedseizoen. Afgelopen winter is er beperkt water aangevoerd, vanwege de natte winter was meer niet nodig en verantwoord.

4. Is de vergunning voor visafvangst voor 2020 al verleend? Zo ja, voor welke periode? Hoeveel vissen gaan er afgevangen worden, en wat gebeurt er met deze vissen?

Er is toestemming van Provincie Flevoland, RWS en RVO om vis te vangen gedurende de moerasreset en deze over te zetten naar het Markermeer. Tot op heden is ongeveer 10.000 kg vis, voornamelijk karper, overgezet naar het Markermeer. De hoeveelheid te vangen vis is vanwege de vissterfte in 2019 beperkt van omvang. De visser houdt een logboek bij met hoeveelheden vis voor de exacte bepaling. Waar mogelijk wordt de vis overgezet naar het Markermeer.

5. Is onderdeel van de planning voor 2020 dat er actief water afgelaten zal worden uit het moerasgebied of dat het waterpeil niet zelfstandig kan herstellen doordat de aflaat verder wordt verlaagd? Zo ja, wanneer?

De komende drie a vier jaar zal het westelijk deel van het moerasgebied een plas-dras situatie kennen, ideaal voor herstel van de rietvegetatie. Maar deze periode is ongeschikt voor vissen om in te leven. Na deze periode zal het waterpeil afhankelijk van de regenval in een periode van ongeveer 3 jaar weer stijgen. Het resultaat van de moerasreset is 500 ha extra rietmoeras, en tijdelijk helder water en tijdelijk een diverse en gevarieerdere visstand.

6. Vorig jaar was een van de redenen voor het lage waterpeil dat, door de aflaat die aangelegd was, het waterpeil zich in de winter niet voldoende had kunnen herstellen om in de zomer hoog genoeg te zijn voor de vissen tijdens de extreme droogte. Hoe heeft het waterpeil zich in de afgelopen winter ontwikkeld, en hoe staat het er nu voor ten opzichte van afgelopen jaar rond deze tijd? En ten opzichte van het waterpeil tijdens de extreme droogte in juli 2019?

Het is een natte winter geweest met daarna een droog voorjaar. Eind maart was het
waterpeil - 3,86 m NAP. Eind mei was het waterpeil - 4,01 m NAP. Het huidige waterpeil is -4,06 m
NAP. Deze peilen zijn vergelijkbaar met vorig jaar. Tijdens de extreme hitte en droogte was het
waterpeil - 4,30 m NAP.

7. Vorig jaar kon volgens Gedeputeerde Staten na de extreme vissterfte geen waterkwaliteitscontroles gedaan worden, omdat de aanlegsteiger afgelopen winter aangelegd zou worden, zijn er inmiddels wel metingen geweest? Zo nee, waarom niet? Zo ja, is er een effect gemeten van de 60.000 dode vissen die in het water zijn blijven liggen? Hoe is de waterkwaliteit in het moerasgebied nu?

Ja, vanaf eind januari 2020 wordt er weer maandelijks gemeten. Er is geen effect van de vissterfte waargenomen in deze metingen. De waterkwaliteit is vergelijkbaar met de andere jaren.

8. Hoe staat het met de visstand in het gebied? Is onderzocht in hoeverre de vispopulatie zich heeft kunnen herstellen? Zo nee, is GS bereid een dergelijk onderzoek laten uitvoeren?

Op basis van eerdere inventarisaties en inschattingen van de omvang van de vissterfte afgelopen zomer is er weinig grote vis meer over in het westelijk deel van het moerasgebied. Daarnaast is er afgelopen winter meerdere keren gevist in de gebaggerde delen op de Grote Plas met als doel de nog aanwezige vis over te zetten. Er is echter in de Grote Plas zeer weinig vis gevangen. Buiten de diepe delen kan er in de zomerperiode vanwege het waterpeil niet gevist worden om de vispopulatie te bepalen. Om deze redenen achten Gedeputeerde Staten het niet zinvol om de visstand verder te onderzoeken.

9. In de voortgangsrapportage Natura2000 is ook te lezen dat vanaf 15 juli 2020 het waterpeil met 80 tot 90 centimeter verlaagd zal worden. Tegelijkertijd wordt ook komend jaar een zeer warme, droge zomer verwacht1. Hoe gaat GS ervoor zorgen dat eenzelfde drama als vorig jaar voorkomen wordt?

De situatie is wezenlijk verschillend met vorig jaar. Er is bijna geen grote vis meer aanwezig in het westelijk moerasgebied. Daarnaast zijn er diepere delen aangelegd in de Grote Plas, zodat de nog beperkt aanwezige vis hierin kan schuilen en bij een verdere actieve peilverlaging hierin afgevangen kan worden. Waar mogelijk wordt deze vis levend overgezet naar het Markermeer. In de zomerperiode is de overlevingskans voor vis bij overzetten vanwege de temperatuur en slibrijke water onvoldoende.