Perspec­tiefnota 2017-2021 (integrale commissie)

Door Adri van der Avoird, Melissa Bax en Leonie Vestering
Integrale commissie van 19 april 2017
Perspectiefnota 2017-2021

Perspectiefnota 'nieuwe stijl'
Adri van der Avoird

Perspectiefnota 'nieuwe stijl'
We danken het college voor deze perspectiefnota. Nog nooit eerder vertoond is een perspectiefnota met 6 keer het woord “dierenwelzijn”.

Maar als ons wordt gevraagd of we deze manier van presenteren van de perspectiefnota liever hebben dan die van vorig jaar, dan kiezen we toch voor die van vorig jaar waarin de bedragen van de begrotingsvoorstellen duidelijk per jaar waren gegeven en je direct de trends en veranderingen kon zien. Dat is nu veel lastiger. We hadden op zijn minst graag in de tabel op blz. 19 een kolom voor 2018 gezien.

Wij geven ook de voorkeur aan een indeling van de perspectiefnota volgens de structuur van de programmabegroting.

Dank ook voor de snelle beantwoording van de technische vragen. De 4,5 miljoen vrije structurele ruimte voor volgend jaar die daarin duidelijk wordt is mooi nieuws. Voorheen werden veel van onze voorstellen wel sympathiek gevonden, maar afgewezen, omdat er geen geld voor was. We hopen dat het mogelijk wordt de komende tijd wat bijsturingen te doen, om de leefbaarheid van Flevoland te verbeteren voor mens en dier.

Tussenbalans
Met plezier lazen we de eerste bladzijde van de Tussenbalans waar o.a. staat:

De energietransitie: het klimaatakkoord van Parijs (2015) moet worden uitgewerkt en de provincies hebben aangegeven hun verantwoordelijkheid te nemen om de doelen op het gebied van energie- en klimaatbeleid te realiseren.

We hopen dat het inderdaad mogelijk wordt dat in Flevoland naast energiebeleid ook klimaatbeleid zal worden ontwikkeld, zoals het klimaatakkoord van Parijs vereist. Het was dus in Parijs een klimaatakkoord en niet zoals het verderop in de tussenbalans abusievelijk energieakkoord wordt genoemd. Er zal naar onze mening echt een stap bij moeten. 100% energieneutraal betekent voor Flevoland nog maar 50% klimaatneutraal. We komen daar later vandaag op terug.

Verder staat er op de eerste pagina van de Tussenbalans:

De natuurwetgeving (beleid en beheer) is gedecentraliseerd. Wij vullen deze nieuwe verantwoordelijkheid de komende jaren in, bijvoorbeeld in enkele (nationale) projecten.

Wat we tot nu toe aan de wet natuurbescherming hebben gedaan is beleid maken hoe we af kunnen wijken van de bescherming van natuur door afschot te vergemakkelijken. We zijn dus benieuwd wat die aangekondigde nationale projecten zullen inhouden. Ook in de perspectiefnota worden ze aangekondigd maar niet verder uitgewerkt. Althans wij hebben dat niet gevonden.

Dank u wel, voorzitter.

Omgevingsvisie
Melissa Bax

De Omgevingsvisie geeft ons meer mogelijkheden om voor extra bescherming te kiezen of juist zaken te weren waar dat nodig is. Wij zien hierin kans om intensieve veehouderijen of uitbreidingen daarvan te weren. We weten immers uit diverse onderzoeken maar ook uit de praktijk wat voor effecten dit heeft op het milieu vanwege de uitstoot van broeikasgassen, de inefficiëntie van de grote hoeveelheid plantaardige eiwitten die omgezet worden naar dierlijke eiwitten, de effecten op gezondheid en natuurlijk de ernstige aanslag op dierenwelzijn. Er wordt ons nu gevraagd of er 1,8 miljoen extra uitgegeven mag worden voor het vervolgproces maar we kunnen er geen voorstelling bij maken van waar dat precies voor bedoeld is. Wij zien in de Omgevingsvisie positieve aspecten zoals circulaire economie en duurzame energie en wij zien kansen die kunnen leiden tot meer biologische landbouw en gezinsbedrijven, afbouw veestapel, eiwittransitie en klimaatbeleid. Daar zouden wij geld naar toe willen zien gaan. We zijn actief betrokken geweest bij het proces, maar de inhoud komt nog. We zullen dan ook inzetten op het voorgaande, dat zal u niet verbazen. Zoals ik al aangaf, we missen een onderbouwing voor die 1,8 miljoen voor het vervolgproces dus daar vernemen we graag eerst meer over.

Tot slot voorzitter, we hebben eerder aangegeven dat we het jammer vinden dat natuur niet tot een op zichzelf staand perspectief is gekomen, we hopen dat dat in het vervolgproces wel verweven wordt in de perspectieven en daar ook een belangrijke positie in krijgt. We kijken daarom uit naar de komende voorstellen.

Economische ontwikkeling
Adri van der Avoird

Uitwerking nota natuur 'Flevoland verrassend groen'
Waar er in het coalitieakkoord is aangegeven dat er ruimte wordt gegeven aan passende economische initiatieven die niet alleen bijdragen aan het toegankelijk maken van de natuur, maar ook bijdragen aan natuurwaarden, zien wij hier enkel een stimuleringsmaatregel a 2 miljoen euro voor recreatieondernemers in het buitengebied. We zien geen bijdragen voor de daadwerkelijke bijdrage aan natuurwaarden. Graag een reactie van GS.

Er waren allerlei plannen om mogelijkheden te bieden voor recreatieondernemers in natuurgebieden. Ook natuurorganisaties hadden trouwens de insteek dat er geld te verdienen is met bevorderen van de toegankelijkheid van natuur. Nu blijkt dat de realiteit toch even anders is. Banken zijn ook niet gek. Er wordt nu door GS 2 miljoen gevraagd om recreatieondernemers in de natuur te stimuleren. Wat ons betreft is dat niet gewenst. De natuur heeft zijn eigen waarde en het grootste deel van het jaar kunnen de meeste natuurgebieden toegankelijk zijn voor de liefhebbers van natuur. Maar de liefhebbers van pannenkoeken enzo kunnen ergens anders naar toe. Flevoland heeft al per inwoner het grootste aantal pannenkoekenrestaurants.

Nationaal Park Nieuw Land in oprichting
Allereerst willen wij graag opmerken dat het onlogisch is om een kwetsbaar Natura 2000 gebied te plaatsen onder de hoofdlijn 'economische ontwikkeling', maar daarover vanavond meer. Graag zouden wij van GS willen horen wat de verdeling van de gevraagde 3 miljoen euro is. Is het voor natuurontwikkeling (o.a. Marker Wadden) of voor ontwikkeling van de randgebieden (poorten). Het lijkt er nu op dat de 3 miljoen enkel voor de poorten bestemd is, maar niet voor natuurontwikkeling. Graag een reactie van GS.

Groter watersportstrand aan de voet van Exposure
Het watersportstrand bij Exposure is wat ons betreft ongewenst in natura2000-gebied en een groter strand, waar nu sprake van is, is dat zeker.

Circulaire economie
De plannen die wij gezien hebben waren nog in een beginnend stadium. In de laatste sessie in de commissie over circulaire economie werd voorgesteld in te zetten op twee lijnen: groene grondstoffen en hergebruik. De eerste lijn is dat Flevoland groene grondstoffen wil bewerken in afstemming op de marktvraag. Een voorbeeld wat wij voor ons zien is dat, als er eiwithoudende gewassen verbouwd worden bijvoorbeeld in het kader van het Gemeenschappelijk Landbouw Beleid, we die kunnen gaan aanpassen op de marktvraag. Je kunt ze als diervoer gebruiken, maar als je ze gebruikt voor de marktvraag naar menselijke consumptie dan zijn de marges veel beter. De markt schreeuwt om niet-dierlijke eiwitproducten, maar ook om variatie daarin. Eiwittransitie is de Tesla van de voedingsindustrie. Gedeputeerde Appelman stelde zich laatst voor als de “gedeputeerde eiwittransitie”. Meer hoeven we er dus niet over te zeggen. Hoewel. Andere provincies zitten niet stil. De provincie Gelderland noemt zich in haar visie op circulaire economie de koploper eiwittransitie. Als we mee willen doen in deze trend, dan moeten we niet te lang aarzelen.

De tweede lijn is herwonnen materialen voorbewerken volgens de marktvraag. Dat is eigenlijk niet meer dan recycling wat al 30-40 jaar bestaat en wordt beschouwd als het laagste stadium in circulaire economie. Die bedrijven hebben we al, maar er kan natuurlijk uitgebreid worden. Het is wel zo dat meerdere provincies op ditzelfde spoor zitten en concurrentie zou kunnen leiden tot lagere marges. Hogere stadia van circulaire economie zijn hergebruik van onderdelen, hergebruik van producten of gedeeld gebruik. Eigenlijk zouden we wat hoger op de ladder van circulaire economie willen inzetten.

Dank u wel, voorzitter.

Energie transitie (duurzame energie)
Leonie Vestering

Energieagenda
Laat ik maar eens beginnen met de Energieagenda. Er valt te lezen dat de energieagenda in het 4e kwartaal van 2017 dan ein-de-lijk eens af zal zijn. We hebben er extra geld voor beschikbaar gesteld, we hebben zelfs in de commissie aangeboden om dit nogmaals te doen, maar het duurt maar, en het duurt maar. En dan is zelfs in het 4e kwartaal van 2017 er nog geen goede inschatting te maken van de financiële consequenties. Laat staan de ecologische consequenties van dit getreuzel rondom klimaatbeleid. Niets doen aan de energie agenda is de verkeerde vorm van energie besparen. Alle hens aan dek voor een ambitieuze energie agenda. Kan het niet wat eerder af zijn, is mijn vraag. Wat heeft GS hiervoo nodig? Daarnaast zien wij graag dat er niet alleen wordt ingezet op energieneutraliteit, maar ook een klimaatneutraalbeleid. Graag een reactie van GS.

Duurzaam hoogwaardig openbaar vervoer naar de luchthaven
Dat klinkt bijna een beetje als op de fiets naar een kolencentrale. Maar voor wie het niet mogelijk is om de fiets te nemen, is de Partij voor de Dieren natuurlijk heel blij met een hoogwaardige, duurzame vorm van openbaar vervoer. We sluiten ons aan bij de opmerkingen van de SP. We vragen hierbij GS om een toezegging dat elektrisch niet een mogelijkheid, maar de inzet zal zijn.

MRA Elektrisch
We zijn blij om te zien dat er een bijdrage is opgenomen voor het stimuleren van het elektrisch rijden binnen de provincie. Maar een betere wereld begint toch echt bij jezelf. De Partij voor de Dieren vindt het onbestaanbaar dat met deze mooie, ambitieuze plannen, waar wij trots op mogen zijn, er toch nog 3 vervuilende dieselauto’s van de gedeputeerden rondrijden in de provincie. Daarom de vraag hoe de gedeputeerden het vanuit het oogpunt MRA Elektrisch rijden het verantwoord vinden om zelf met diesels rond te rijden. Practise what you preach. Graag een reactie.

Verduurzaming provinciale gebouwen
De Partij voor de Dieren vindt het geweldig dat er zo’n 650 zonnepanelen op het dak worden geplaatst om duurzame energie op te wekken voor ons energieverbruik. Maar mag dan alstublieft af en toe ook even het licht uit? Wie ’s avonds laat het provinciehuis fietst ziet nog steeds binnen het licht branden. Dat is echt zonde. Wij willen dan ook vragen om niet alleen te kijken naar de energie opwekking, maar ook het energieverbruik binnen het provinciehuis. Ook daarmee geven wij het goede voorbeeld. Graag een reactie hierop.

Landbouw - diverse smaken
Melissa Bax

Gevraagd wordt of we kunnen instemmen met de extra cofinanciering voor POP3. We zijn aanwezig geweest bij de POP3-dag in Nagele en hebben de belangstelling van agrariërs voor deze subsidiemogelijkheden gezien. GS heeft geregeld dat er goede hulp komt voor de aanvragers. Er was daar trouwens veel belangstelling voor de lezing over eiwittransitie en verschillende agrariërs hebben zicht aangemeld voor meer informatie. Een van de belangrijkste importeurs van zaden voor eiwitgewassen DutchSoy is gevestigd in Dronten.

Een deel van de uitgangspunten voor de omgevingsvisie voor dit onderwerp spreekt ons erg aan: accent op gezonde voeding i.p.v. kilo’s, druk op de omgeving verlichten, groeiende kennisintensiteit, dynamische interactie met de consument, organisatie van de keten van veld naar bord, proeftuin voor circulaire grondstoffen, duurzaam bodembeheer. Daarentegen wordt ervan uitgegaan dat de schaalvergroting doorzet en er lijkt geen beleid te worden gericht op het beschermen van gezinsbedrijven, wat dan weer in tegenspraak lijkt met de andere uitgangspunten. Dat lijkt zeker zo voor schaalvergroting in de veehouderij wat niet te verenigen is met het verlichten van druk op de omgeving. Wij zijn van mening dat de omgevingsvisie zou moeten worden gebruikt om megastallen tegen te gaan, voorlopig via ruimtelijke beperkingen, later ook met de nieuwe wetgeving die in de maak is waarmee provincies dierenaantallen in de intensieve veehouderij kunnen beperken vanwege risico’s voor volksgezondheid. Flevoland is vanouds een akkerbouwprovincie en zou dat moeten blijven.

Overige
Leonie Vestering

Sinds 1 januari heeft de provincie er een grote nieuwe verantwoordelijkheid bij: het beheer en beleid van natuur. Deze verantwoordelijkheid die is ondergebracht onder de wet Natuurbescherming wordt in de perspectiefnota benoemd als 1 van de 4 relevante ontwikkelingen voor Flevoland. Onze fractie heeft het er al vaker over gehad, maar voordat 50PLUS en de VVD ordeverzoeken gaan indienen en het Reglement van Orde aan willen passen om te voorkomen dat de Partij voor de Dieren 6 amendementen indient, ik was het niet van plan. Maar wel 1 motie. Ik hoop dat u daarmee kunt instemmen.

Want als we dus kijken naar de 4 door GS genoemde relevante ontwikkelingen voor Flevoland, is het opvallend dat 3 van de 4 ontwikkelingen: de omgevingsvisie, economie en de energietransitie, allemaal zijn uitgewerkt als hoofdlijn, en hun eigen behandeling hebben gekregen. Natuur blijft daarentegen als enige over, en is her en der verdeeld onder economische ontwikkelingen en overige. Dat kan beter. Onze nieuwe natuurverantwoordelijkheid is breder dan economische en recreatieve belangen en ook belangrijker dan dat. Zo is de intrinsieke waarde van natuur beschermd in deze nieuwe Wet, en vormt een belangrijk uitganspunt van natuurbeleid. Dat is een historisch moment. Bij de Wet is dus vastgelegd dat natuur er niet alleen is voor de gebruikswaarde van de mens, maar ook een eigen waarde heeft en dit dient beschermd te worden. Een eigenwaarde van natuur die geen directe merkbare gebruikswaarde vormt voor de mens. Dit vraagt een andere denkwijze in hoe wij omgaan met natuur. Dat betekent dat we natuurbeleid en beheer dus niet wegmoffelen onder economie of ‘overige’. Daarom willen wij het college verzoeken Natuurbeheer en -beleid een prominentere plek te geven in deze perspectiefnota en zijn we voornemens hiertoe een motie in te dienen tijdens de behandeling van de perspectiefnota in PS. Ik hoop van harte dat u deze zult steunen.