Omge­vings­visie Flevoland (OVF)

Door Melissa Bax en Leonie Vestering
Integrale Statencommissie Omgevingsvisie Flevoland
Agendapunt 4: Eerste termijn: Hoofdopgaven-pitch per fractie

Eerste termijn door Melissa Bax

Als wij dromen over een toekomstig Flevoland, dan denken we aan de kansen die we hebben gekregen en die ons als provincie vandaag bestaansrecht geven. Een eiland die op zichzelf staat, maar toch in verbinding is met haar omgeving. Waar mogelijkheden zijn, dromen uitkomen en kansen benut worden. Waar de samenleving zo is ingericht, dat mensen en dieren er in harmonie kunnen samenleven, met respect voor natuur. Waar mensen kunnen genieten en ontspannen, een groene oase waar je op adem kunt komen als je naar drukke steden bent geweest. Een provincie waar je de ruimte hebt om te ademen en waar de lucht altijd zuurstofrijk en gezond is. Waar de bodem vruchtbaar is, en het water helderschoon. Een groene provincie, waar we nu al trots op mogen zijn, maar dit ook moeten blijven.

Wij vragen uw aandacht voor 5 belangrijke elementen, duurzaamheid, landbouw, klimaat, natuur en dierenwelzijn.

Duurzaamheid

De Partij voor de Dieren vindt dat duurzaamheid het uitgangspunt en het fundament zou moeten zijn van de omgevingsvisie, maar het begrip komt op meerdere manieren in de Omgevingswet naar voren. Wij zouden dan ook graag zien dat het begrip duurzaamheid gedefinieerd wordt in de omgevingsvisie (Brundtland [1]). De omgevingsvisie biedt tevens de mogelijkheid om duurzaamheid op te nemen als overkoepelend kader of als belang, welke vooraf als toetssteen en belang worden meegenomen in de bestuurlijke afweging. We zouden graag zien dat de omgevingsvisie ruimte biedt voor duurzame ontwikkeling, de provincie zou dit verder kunnen stimuleren middels projecten aangaande schone energie, biologische landbouw, circulaire inkoop, de herontwikkeling van bestaande panden, etc.

Landbouw

De Wetgever geeft zelf aan dat de samenhang die een omgevingsvisie biedt, essentieel is voor duurzame ontwikkeling in de fysieke leefomgeving. Het in samenhang bezien van landbouw, natuur en water biedt kansen voor dier, natuur en milieu. Zo moet landbouw worden beschouwd in relatie tot de negatieve effecten op de kwaliteit van bodem, grond- en oppervlaktewater, lucht- en luchtkwaliteit en natuur. Daarom zouden we graag zien dat de provincie Flevoland op de lange termijn vrij is van intensieve veehouderij. Morgen mag ook.

Flevoland moet koploper blijven op het gebied van biologische landbouw. De unieke, schone bodem, die het meest geschikt is voor tuin- en akkerbouw, moeten we beschermen. Kwaliteit gaat boven kwantiteit en we moeten toekomst gericht efficiënt gebruik maken van grondstoffen.

Klimaat

Wij zien een Flevoland voor ons zonder ecologische footprint, als eerste klimaatneutrale provincie van Nederland. Hierbij zetten we niet alleen in op energieneutraliteit, maar ook op het daadwerkelijk terugdringen van de uitstoot van broeikasgassen. Denk hierbij aan thema’s als circulaire economie, het gebruik van zonne-en windenergie, geen gebruik van beperkte grondstoffen, een biologische kringloop etc. Samen laten we een schone en leefbare aarde na aan toekomstige generaties.

Natuur

Uit straatinterviews door de hele polder kwam naar voren dat Flevolanders hun omgeving het meest waarderen om haar natuur (20%). Laten we de schone lucht, het schone water en de schone en vruchtbare bodem van Flevoland koesteren en benoemen. De omgevingsvisie biedt de mogelijkheid om natuur te beschermen en verder uit te bouwen door belangen toe te wijzen aan locaties. Daarom zouden we graag zien dat Natura 2000-gebieden met rust gelaten worden. Zo houden we de kwaliteit van de natuurgebieden hoog. Ook zien we graag dat Flevoland een provincie is waar de biodiversiteit toeneemt. Heldere en meetbare doelen kunnen ons helpen om hier verder mee aan de slag te gaan. Natuur- en milieubelangen kunnen via de omgevingsvisie vroeg in de planvorming worden betrokken.

Dierenwelzijn

We zouden graag zien dat er in de omgevingsvisie is opgenomen dat er in de Provincie Flevoland aandacht is voor dierenwelzijn. Dit heeft niets te maken met het oude ‘links’ of ‘rechts’ maar zou gewoon vanzelfsprekend moeten zijn. Dit kan worden opgenomen als een ruim begrip waarin PS later kan beslissen hoe hier invulling aan gegeven wordt.

Algemeen

In de startnotitie hebben we vastgelegd dat we in deze omgevingsvisie de maatschappelijke vraag centraal willen stellen. Het is in de ateliersessies gebleken dat wat de maatschappij vraagt zich niet beperkt tot de zogenaamde kerntaken. Dat betekent volgens ons dat als we echt willen uitgaan van de maatschappelijke vraag, zowel bottom-up als van experts, we bereid zullen moeten zijn om verder te kijken dan de kerntaken.

[1] Duurzame ontwikkeling is ontwikkeling die aansluit op de behoeften van het heden zonder het vermogen van toekomstige generaties om in hun eigen behoeften te voorzien in gevaar te brengen, aldus de definitie van de VN-commissie Brundtland uit 1987.

Tweede termijn door Leonie Vestering

Wat de maatschappij vraag in dit bottom-up proces van de ateliersessies laat zich niet beperken tot kerntaken. Als we echt willen uitgaan van die maatschappelijke vraag, ook bekeken vanuit de positie van experts, dan zullen we bereid moeten zijn om verder te kijken dan kerntaken.

Zo spreekt de VVD over ruimte voor initiatief, flexibel bestuur en inspelen op de maatschappelijke vraag. Van de PvdA hebben we gehoord over ondernemen, innovatie en pionieren. Het CDA vindt dat we durvend moeten zijn, kansen moeten zien. Ook D66 spreekt over meer participatie burgers en zo hebben we nog meer gehoord over onderwerpen die buiten de kerntaken vallen. Vanuit partijen en de maatschappij blijkt dus dat we ons breder moeten bezighouden met dan met slechts de kerntaken. Die behoefte is er. Tenslotte: als we ons alléén met kerntaken bezighouden, is er helemaal geen omgevingsvisie nodig!

Duurzaamheid

Duurzaamheid is voor ons het leidend perspectief binnen de omgevingsvisie. Zoals we in de eerste termijn al aangaven vinden wij dat dit het uitgangspunt en het fundament zou moeten zijn. Maar wat is duurzaamheid? Wij willen voorstellen om de definitie “duurzame ontwikkeling” zoals gehanteerd door de VN-commissie Brundtland uit 1987, op te nemen. Ik zal hem even voorlezen: “Duurzame ontwikkeling is ontwikkeling die aansluit op de behoeften van het heden, zonder het vermogen van toekomstige generaties om in hun eigen behoeften te voorzien in gevaar te brengen”.

Dierenwelzijn

De heer Buunk adviseerde om de definitie scherp stellen als we het hebben over dierenwelzijn. Maar volgens mij zijn daar geen misverstanden over. Ik kan u verwijzen naar de 5 vrijheden van de commissie Brambell, waarin het welzijn van dieren getoetst worden, maar ook de erkenning van de intrinsieke waarde van dieren. Waar het ons om gaat is dat het welzijn van dieren binnen de provincie aandacht heeft. In de provincie waarin natuur zo’n grote rol speelt en in gemeenten waar er meer productiedieren gehouden worden dan mensen, dan kunnen we er niet omheen dan op z’n minst benoemen dat dit onze aandacht heeft. Hoe we dit verder invullen bepaalt PS zelf. En nogmaals, aandacht voor dierenwelzijn is niet links, niet rechts, het past bij een beschaafde samenleving.

Landbouw

De omgevingswet, en de omgevingsvisie, biedt meer flexibiliteit om af te kunnen wijken van milieu- en natuurregelgeving dan het huidige omgevingsrecht. De gemeenschappelijke gewenste duurzame ontwikkeling is echter alleen mogelijk wanneer natuur en milieu voldoende worden beschermd en er niet te veel mogelijkheden zijn om af te wijken van normen en bepalingen die de kwaliteit van de fysieke leefomgeving juist dienen te beschermen. Wij vragen u om ruimte te bieden aan kansen, onze pioniersmentaliteit, maar ook onwenselijke ontwikkelingen uit te sluiten.

Een voorbeeld van hoe dit mogelijk is:

Bij het opstellen van de omgevingsvisie dient het bevoegd gezag rekening te houden met de vier Europese milieubeginselen. Kijkende naar het eerste beginsel, het voorzorgsbeginsel, is het heel goed mogelijk om geen intensieve veehouderij meer toe te staan vanwege milieueffecten en gezondheidsrisico’s. Maar ook het milieubeginsel ‘aanpak aan de bron’ kan worden gebruikt: een voorbeeld hiervan is een grens aan het aantal landbouwdieren in de provincie.

• voorzorgsbeginsel: een voorbeeld hiervan is (op bepaalde plekken) geen intensieve veehouderij meer toestaan vanwege milieueffecten en gezondheidsrisico’s, zoals in de buurt van woningen;
• vervuiler betaalt: een voorbeeld hiervan is bollentelers laten betalen voor het zuiveren van oppervlaktewater;
• aanpak aan de bron: een voorbeeld hiervan is een grens aan het aantal landbouwdieren in de provincie;
• beginsel van preventief handelen: bijvoorbeeld in planvorming voldoende afstand houden tussen vervuilende bedrijven en kwetsbare bestemmingen als scholen, woningen en natuur.

Klimaat

We hebben veelvuldig groene energie terug gehoord bij verschillende fracties. Hier zijn we erg blij mee. Maar laten we niet vergeten wat hiervan de nut en noodzaak is. We hebben een taak om de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen. Dat is het doel van groene energie en dit zou wat ons betreft ook moeten worden opgenomen in de omgevingsvisie.

Biodiversiteit

We hebben bij de christenunie de term biodiversiteit teruggehoord. Zoals u waarschijnlijk weet is n Nederland is de biodiversiteit, afgemeten aan kwaliteit en kwantiteit van natuur, afgenomen tot circa 15 procent van de oorspronkelijke situatie. Je weet pas wat je mist, als het er niet is. Om de CREE indianen te quoten, en wellicht ook de CDA-indianen:

Pas nadat de laatste boom is omgehakt

Pas nadat de laatste rivier is vergiftigd

Pas nadat de laatste vis is gevangen

Pas dan zul je erachter komen dat je geld niet kunt eten

Het verlies aan biodiversiteit in Nederland is aanzienlijk groter dan elders in Europa en de wereld. Verlies aan habitat door landbouw en verstedelijking is de belangrijkste oorzaak voor het historisch opgebouwde verlies aan biodiversiteit. Wij willen graag inzetten om bescherming, behoud en toename van biodiversiteit in Flevoland. BD staat in direct verband met landbouw en het zorgt voor schoon water, vruchtbare grond, stabiel klimaat, maar levert ook voedsel, grondstoffen en allerlei andere natuurlijke hulpmiddelen, waar we al deels doorheen zijn.

BD hangt nauw samen met klimaat, de verliezen hiervan namen de afgelopen 50 jaar sneller dan ooit in de menselijke geschiedenis. De wereld kan niet zonder BD. BD houdt de natuur waar we van afhankelijk zijn in balans, het is een indicator voor de gezondheid van het ecosysteem.

Het zorgt voor de productie van zuurstof, afbraak van alles wat dood is, bestuiving van planten (belangrijk voor de landbouw), waterzuivering en heeft een grote rol in de productie van medicijnen.

Bij verlies aan BD zullen er schadelijke gevolgen komen voor het menselijk en dierlijk welzijn. Zekerheid van voedsel en water komt in het gedrang en kwetsbaarheid voor natuurrampen. De ecosysteemdiensten die door BD mogelijk zijn, worden niet verhandeld tegen waarneembare prijzen. Dat betekent dat er binnen onze economie vaak voorbij wordt gegaan aan het belang van BD. Juist nu moet er rekening gehouden worden (en dat is licht uitgedrukt) dat er tevens een zeer grote economische waarde is van BD en het behouden daarvan. Helaas neemt BD af door grondgebruik, klimaatverandering, overbevolking, milieuvervuiling, uitsterven, verdelgen van soorten, versplintering van bossen, uitputting van natuurlijke bronnen en pesticiden.

Als conclusie:

• Mens en dier in harmonie: aandacht voor dierenwelzijn
• Duurzaamheid is het fundament, daarom hebben we een goede definitie nodig
• Duurzame landbouw: schone lucht, water en bodem koesteren en beschermen
• Klimaatneutrale provincie i.p.v. Energieneutrale provincie
• Natura2000 met rust laten en biodiversiteit uitbreiden
• Maatschappelijke vraag centraal: kerntaken niet leidend