Bijdrage proce­saanpak en juri­dische toets Initi­a­tief­voorstel Oost­vaar­ders­plassen (commissie)

Door Leonie Vestering
Commissie Duurzaamheid op 28 juli 2017
Agendapunt 2: Vaststellen agenda
Agendapunt 8: Initiatiefvoorstel Oostvaardersplassen - beeldvormend
Agendapunt 9: Initiatiefvoorstel Oostvaardersplassen - oordeelsvormend

Agendapunt 2: Vaststellen agenda

Voorzitter, ik wil graag een vraag stellen over de keuze van de agendacommissie om vandaag, tijdens 1 vergadering, het agendapunt aangaande de Oostvaardersplassen zowel beeldvormend als oordeelsvormend te agenderen. U weet onze bezwaren nog van voorgaande vergadering, toen u dezelfde ongebruikelijke keuze heeft gemaakt, en dat resulteerde in 3 boze partijen die de zaal verlieten. Bent u het met mij eens dat Statenleden, zoals ook in de gedragscode integer handelen staat die wij als fracties hebben ondertekend, de gelegenheid moeten krijgen om eerst een volledig beeld te hebben gevormd van een zaak, voordat wij een besluit nemen?

Ik heb u als agendacommissie verzocht om deze twee agendapunten, dus beeldvorming en oordeelsvorming, in twee aparte vergaderingen te agenderen. U geeft aan niet bereid te zijn om in te gaan op mijn verzoek, omdat:

• De eerder geplande extra commissievergadering niet goed was voorbereid en daarom door de agendacommissie is gecanceld.
• GS in het initiatiefvoorstel verzocht is om uiterlijk juni te komen met een uitwerking;

Bent u het met mij eens dat omdat de eerder geplande extra commissievergadering niet doorging door de slechte voorbereiding, dit niet zou moeten betekenen dat dit niet tot gevolg moet hebben dat deze twee behandelingen ineens tegelijk zouden moeten plaatsvinden? En bent u het met mij eens dat GS heeft voldaan aan het verzoek in het initiatiefvoorstel om uiterlijk juni te komen met een uitwerking? Wat is de aanleiding van de haast, er is toch een beheerplan vastgesteld die nog 10 jaar geldt? Bent u bereid om deze twee agendapunten alsnog te splitsen in twee aparte vergaderingen, zodat fracties de mogelijkheid hebben om zowel intern als extern in beraad te gaan?

Hier terug te luisteren vanaf 00:03:30min. (Voorstel om beeldvormend en oordeelsvormend gescheiden te behandelen is verworpen.)

Agendapunt 8: Initiatiefvoorstel Oostvaardersplassen - beeldvormend

Vragen aan Prof. Mr. A.A. Freriks:

1. In uw advies lezen wij dat zowel PS als GS niet op basis van de Wet dieren, noch andere wetgeving, bevoegdheden heeft ten aanzien van het dierenwelzijn. Enkel de overeenkomst die gesloten is met het Rijk geeft GS de verantwoordelijkheid voor het formuleren van beleid. Klopt het dat PS dus geen rol heeft bij het formuleren van dit beleid en de toezicht op de uitvoering daarvan? Wat betekent dit voor een initiatiefvoorstel dat gedaan is vanuit PS, terwijl deze geen bevoegdheden, noch een rol heeft bij het formuleren van dit beleid, noch bij de toezicht op de uitvoering daarvan?
2. Twee maanden voordat het initiatiefvoorstel werd aangenomen, heeft het college een overeenkomst gesloten met het Rijk, waarin is overeengekomen dat het College de aanbevelingen de BAC in acht neemt én rekening houdt met het tot nu toe gevoerde beleid voor het beheer van de grote grazers aan de hand van het ICMO2 rapport. De richtinggevende uitspraken zijn in strijd met de aanbevelingen van de BAC en het ICMO2 rapport. Klopt het dat indien Gedeputeerde Staten het procesvoorstel verder uitvoert, deze in overtreding is op haar gesloten overeenkomst?
3. Klopt het dat op grond van de overeenkomst die gesloten is met het Rijk, alléen de uitkomsten van een onafhankelijke review voor Gedeputeerde Staten aanleiding kunnen zijn om het beleid ten aanzien van het dierenwelzijn van de grote grazers te wijzigen? Zo ja, wat betekent dit in relatie tot het initiatiefvoorstel, waarin al gevraagd wordt rekening te houden met richtinggevende uitspraken?
4. In ICMO II wordt aanbevolen meer beschuttingsmogelijkheden voor de grote grazers te creëren. SBB heeft dit ten dele gedaan, maar door het tegen de wil van GS door de Staatssecretaris schrappen van de plannen voor een natuurlijke verbinding tussen de Oostvaardersplassen en het Horsterwold is hier geen volledig gevolg aan gegeven. Heeft GS thans de beleidsruimte en behoort het tot de opgave van GS om nu alsnog de aanbevelingen van ICMO II volledig op te volgen, bijvoorbeeld door de oorspronkelijk plannen uit te voeren en de natuurlijke verbinding Oostvaarderswold alsnog uit te creëren?
5. Klopt het dat Natura 2000 niet alleen gaat om het halen van de doelsoorten, maar ook om en gunstige staat van instandhouding, wat iets anders is dan een keer je doelen halen. Je moet het kunnen blijven doen en dat dan ook aantonen. Dat is in het Beheerplan natura 2000 met allemaal gegevens en maatregelen onderbouwd. Daar komt bij dat het Biodiversiteitsverdrag stelt dat de diversiteit aan soorten in de allereerste plaats moet plaatsvinden binnen een zo groot mogelijke diversiteit aan natuurlijk functionerende ecosystemen, of anders zo natuurlijk mogelijk. Dit allemaal in ogenschouw nemende, hoe realistisch is het dan om het initiatiefvoorstel met inbegrip van de richtinggevende uitspraken, verder uit te voeren?
6. Gedeputeerde Staten dient bij het beleid ten aanzien van de grote grazers de aanbevelingen van de ICMO II commissie in acht te nemen. Voor zover de aanbevelingen het toelaten kan er nog beleidsruimte zijn rekening houdend met het tot nu toe gevoerde beleid ten aanzien van de grote grazers. Laat deze beperkte beleidsruimte toe dat de grote grazers volgens een andere methode geteld worden. Daarvoor is tot nu toe in de oktober maanden een helikopter ingezet. Dit is zeer verstorend voor de vogels die in het gebied leven of het gebied aandoen om te foerageren en te rusten. Parallel aan de tellingen met een helikopter zijn grondtellingen uitgevoerd die geen noemenswaardige verschillen in uitkomst te zien gaven. Uit een evaluatie is gebleken dat tellingen met een helikopter duur zijn, geen nauwkeuriger resultaat geven, maar wel het meest verstorend zijn. Laat de beleidsruimte toe dat er een minder verstorende manier van tellen gebruikt wordt?
7. Verder zijn wij ook nieuwsgiering naar de reden waarom het Ramsar verdrag niet is opgenomen in het juridisch rapport, waarin staat dat: “De grootste bedreiging voor het natuurgebied is de verstoring van de vogels door toerisme”?
8. Komt een besluit dat door Provinciale Staten over de Oostvaardersplassen genomen wordt, welke in strijd is met de wet, danwel in strijd is met het algemeen belang, en rechtsgevolg heeft voor het provinciebestuur, in aanmerking voor vernietiging door de Kroon?

Tijdens de vergadering werd besloten dat Statenleden hun vragen schriftelijk in zouden dienen, wat onze fractie dan ook heeft gedaan. Hier terug te luisteren vanaf 00:59:30uur. Beantwoording volgt ook schriftelijk en is dus niet terug te luisteren op de band.

Agendapunt 9: Initiatiefvoorstel Oostvaardersplassen - oordeelsvormend

Voorzitter, in februari gaf ik namens de Partij voor de Dieren al 7 redenen waarom wij tegen het initiatiefvoorstel zijn. Het voorstel was niet onderbouwd, het maakt natuur ondergeschikt aan economische belangen, het beschermt geen dieren maar schiet juist gezonde dieren af, het waarborgt niet de onafhankelijke review, het maakt ons als provincie Flevoland een onbetrouwbare overheid, het is juridisch strijdig, zo blijkt ook maar weer, en de kosten voor het gewijzigd beheer komen onvoorzien op het bordje van de provincie Flevoland. De indieners van het voorstel, de SGP en de VVD, gaven meermalen ruiterlijk toe dat ze er eigenlijk geen verstand van hebben. En zo blijkt dus niet alleen uit de vele wetenschappelijke rapporten, maar nu dus ook uit de juridische toets. Feitelijk ligt er voor PS namelijk helemaal geen rol. Beleidsontwikkeling is hoofdzakelijk belegd bij Gedeputeerde Staten.

De Partij voor de Dieren is nooit voorstander geweest van het overhevelen van de verantwoordelijkheid van het Rijk naar de Provincie. Verantwoordelijkheid kun je pas dragen als je daar met respect mee om kunt gaan. De SGP en de VVD hebben ons nog geen maand na ondertekenen van de overeenkomst het met Rijk laten zien dat dit respect ver te zoeken is. Gedeputeerde Staten heeft keurig invulling aan haar rol gegeven in de overeenkomst met het rijk, waarin wordt gesproken over de onafhankelijke review. Het wordt nu verbogen naar een begeleidingscommissie die tot een nieuw beleidskader moet komen zodat Staatsbosbeheer tot een nieuw beheersplan kan komen. Een afhankelijke begeleidingscommissie met een duidelijke opdracht dus in plaats van een onafhankelijke review. GS stuurt deskundigen op pad met de antwoorden, in plaats van een vraag. Dit klopt dit van geen kant, voorzitter. Beheerswijzigingen zijn enkel mogelijk op basis van de onafhankelijke review. Niet andersom.

Wetenschappers houden zich al jaren bezig met dit natuurgebied, ook de wetenschappers die hun kennis deelden tijdens onze hoorzitting. De rapporten van ICMO 1 en 2, twee zeer zware internationale commissies, waar dierenartsen in zaten, dierenwelzijnsspecialisten en ecologen uit Nederland, Frankrijk Engeland en de VS, worden klakkeloos van tafel geveegd. In 2015 heeft het Rijk in samenspraak met de Provincie het natuurbeheerplan vastgesteld voor de komende 12 jaar, met een evaluatie na de eerste 6 jaar. Maar ook die wil men in de prullenbak gooien. Er moet een nieuw beleid komen, zonder enige argumentatie, maar puur en alleen omdat de VVD en SGP vinden dat er teveel grote grazers zijn en ze zo dol zijn op jagen. En omdat ze het landschap niet mooi vinden en ook omdat ze willen dat alles wijkt voor de uitbreiding van Lelystad Airport. En dat terwijl ze er eigenlijk niets over te zeggen hebben. De VVD en SGP trekken hun eigen conclusie zonder de conclusies van wetenschappers serieus te nemen. Laten we nu eerst eens kijken wat een onafhankelijke review ons oplevert zoals is afgesproken met het Rijk, voordat er overhaaste, politieke conclusies worden getrokken. Mijn vraag aan de gedeputeerde is dan ook of u bereid bent het initiatiefvoorstel naast u neer te leggen, en uitvoering te geven aan de overeenkomst met het Rijk, die ook zwaarder weegt.

Wat betreft de onafhankelijke review heeft GS een duidelijke opdracht vanuit de overeenkomst met het Rijk: ‘Het College laat na inwerkingtreding van deze overeenkomst in overleg met SBB periodiek een onafhankelijke review uitvoeren van het beleid ten aanzien van het dierenwelzijn van de grote grazers, de daarmee behaalde resultaten en de systemen die bij de uitvoering worden gebruikt.’ Als men tot een nieuw beleidskader zou willen komen ten aanzien van het beheer van de grote grazers, dan zou men dit enkel kunnen doen naar aanleiding van de uitkomsten van een onafhankelijke review. Dit houdt wat de Partij voor de Dieren betreft in dat er geen rekening wordt gehouden met voorkeuren en meningen van betrokkenen of van de onderzoeker(s). Dus ook niet met de richtinggevende uitspraken. Het onderzoek moet intersubjectief zijn: verschillende onderzoekers moeten het eens zijn over de resultaten. Onderzoek moet tot vergelijkbare resultaten leiden wanneer het opnieuw uitgevoerd wordt door een andere onderzoeker. Dat is een onafhankelijk review. Bent u het met de Partij voor de Dieren eens dat vooraf bepalen dat je het beleid wilt veranderen, en dan een ‘onafhankelijke review uitvoeren’ om te komen tot een aangepast beheerplan, niet past bij een onafhankelijke review en dat dit erop lijkt dat vooraf de uitkomst van het onderzoek al geprobeerd wordt vast te stellen? Want waarom zou je immers het beheerplan willen aanpassen, indien uit de review blijkt dat het huidige beheer in orde is?

Begeleidingscommissie OVP
En dan nog even over de begeleidingscommissie OVP, onder voorzitterschap van mevrouw Luyer. De aanleiding van de motie die het college opdroeg het proces van besluitvorming in PS af te stemmen met een interne begeleidingscommissie was het slordige proces dat voorafging aan het initiatiefvoorstel. Zo stond er al van alles te lezen over het voorstel in de nationale media, zonder dat Statenleden het voorstel zelf te zien hadden gekregen. Met deze motie is wat ons betreft geprobeerd om zeker te stellen dat dit zorgvuldig proces in het vervolg wel goed werd uitgevoerd. Een begeleidingscommissie zou het proces van besluitvorming in PS bewaken door afstemming te eisen. Maar waarom krijgt deze begeleidingscommissie nu ineens andere bevoegdheden en zelfs privileges? Waar het de opdracht was om het proces van besluitvorming in PS af te stemmen, staat in het procesvoorstel ineens te lezen dat de commissie de uitvoering van het initiatiefvoorstel begeleidt. En ook het kandidatenprofiel wordt afgestemd met de commissie, die daar helemaal niets mee te maken heeft. Wat voor invloed heeft deze commissie op het kandidatenprofiel gehad? En hoe kan het dat deze commissie hierin is betrokken? En of dat nog niet genoeg is, wordt de begeleidingscommissie ook nog even geïnformeerd, voordat de Statencommissie over de informatie beschikt, over het concept advies. Voorzitter, wij maken hier grote bezwaren tegen. Dit is niet de afspraak en wij willen dat dit wordt rechtgezet. Graag een reactie van de gedeputeerde.

Hier terug te luisteren vanaf 3:22:30uur.